การนอนเป็นพฤติกรรมมหัศจรรย์อย่างหนึ่งของร่างกาย โดยกินเวลา 1 ส่วน 3 ของแต่ละวันในชีวิต แต่กลับสร้างพลังให้เรามหาศาล เพราะร่างกายและระบบต่างๆ ล้วนเชื่อมโยงกันโดยมีการนอนหลับพักผ่อนเป็นกุญแจสำคัญ แต่หากวันใดที่นอนหลับไม่เพียงพอก็จะสร้างผลกระทบด้านลบต่อร่างกายและจิตใจ ที่น่าเป็นห่วงคือสาวๆ หลายคนเผชิญปัญหาการนอนไม่หลับเพราะปัจจัยรบกวนหลายสาเหตุ แถมยังมีข้อมูลบ่งชี้ว่าการนอนไม่หลับพบในผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย ประมาณ 2 ต่อ 1 และพบบ่อยขึ้นตามอายุ
ลองมาดูสิว่า เรื่องที่ฟังดูเป็นปัญหาเล็กๆ อย่างการนอนไม่หลับมีสาเหตุเกิดจากอะไรได้บ้าง
สาเหตุยอดฮิต อาการนอนไม่หลับ
นอนหลับยากเย็นแสนเข็ญ บางคนกว่าจะหลับได้นาฬิกาบอกเวลาเกือบเช้า หรือผ่านไปหลายชั่วโมงหลังจากห่มผ้าเข้านอน บางคนนอนหลับไปแล้วแต่มีเหตุให้สะดุ้งตื่นตอนกลางคนแล้วนอนไม่หลับอีกเลย รู้ตัวอีกที่ได้เวลาเข้าแล้ว ต้องลุกจากเตียงไปทำงานแต่ก็ยังนอนไม่เต็มอิ่ม
คุณภาพการนอนหลับของเรานั้นถูกรบกวนได้จากสองส่วนคือ สถานภาพภายในร่างกายและจิตใจ อีกส่วนหนึ่งจากสภาพแวดล้อมภายนอกหรือบรรยากาศในการนอน
ปัญหาการนอนไม่หลับมักจะพบเมื่อคนอายุมากขึ้น สังเกตได้ในวัย 30 ปีขึ้นไป และมักพบมากขึ้นเมื่อเข้าสู่วัยทองหรือวัยสูงอายุ เวลาที่เราหลับสนิทคลื่นสมองจะทำงานแบบคลื่นช้า (Slow-Wave Sleep) แต่คลื่นชนิดนี้จะไม่เกิดขึ้นกับผู้สูงอายุที่มักเผชิญปัญหาตื่นกลางดึกและนอนต่อไม่ได้ หรือผู้หญิงที่เข้าสู่วัยทอง มักมีปัญหาการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน ทำให้เกิดอาการร้อนตามตัว เหงื่อออก ตื่นบ่อยกลางดึก และง่วงนอนในช่วงเวลากลางวันแทน
Solution
รู้ไหมว่า ผู้สูงอายุที่ออกกำลังกายสม่ำเสมอ จะนอนหลับง่ายกว่าเดิม เช่น โยคะ ไทเก๊ก ว่ายน้ำ หรือการเดินในสวนยามเช้า อีกหนึ่งการเตรียมตัวคือผ่อนคลายช่วงก่อนเข้านอน เปิดเพลงบรรเลงเบาๆ สร้างสภาพแวดล้อมให้น่านอน หรือทำสมาธิผ่อนคลายจิตใจก่อนเข้านอน
ฮอร์โมน
วงจรการนอนหลับ-การตื่นของคนเราหมุนเวียนสัมพันธ์กับแสงสว่าง หรือเวลากลางวัน-กลางคืน เมื่อแสงสว่างเริ่มลดน้อยลงและความมืดเริ่มมาเยือน ต่อมไพเนียล (Pineal Gland) ในสมองจะขับฮอร์โมนเมลาโทนิน (Melatonin) ออกมาในช่วงแสงสว่างเริ่มลดน้อยลงและความมืดมาแทนที่ ซึ่งเจ้าฮอร์โมนเมลาโทนินนี้เองที่ทำให้เรานอนหลับได้ดี ดังนั้นหากสารเคมีในสมองไม่สมดุล เมลาโทนินต่ำ ก็นำไปสู่สาเหตุการนอนไม่หลับได้ ทั้งนี้ยังมีอีกหลายปัจจัยที่ส่งผลต่อฮอร์โมนเช่น ภาวะต่อมไทรรอยด์ทำงานมากผิดปกติ ขาดโกรว์ธฮอร์โมน ขาดฮอร์โมนเอสโตรเจน และระดับฮอร์โมนแห่งความเครียดหรือคอร์ติซอลที่เพิ่มสูงขึ้น
Solution
การแก้ปัญหาจากสาเหตุของวัยและฮอร์โมน หลายคนมักเลือกใช้ยานอนหลับชนิดอ่อน ซึ่งเป็นการแก้ปัญหาในระยะสั้น ไม่ใช่การแก้ปัญหาที่ต้นตอ ในระยะยาวคุณควรเลือกปรึกษาแพทย์ และสามารถเลือกทานวิตามินเสริมที่สร้างโกรว์ธฮอร์โมน หรือพบแพทย์เพื่อสร้างโปรแกรมพฤติกรรมบำบัดคือการกำหนดพฤติกรรมในการนอนหลับเสียใหม่ เช่น เทคนิคการควบคุมสิ่งเร้าที่มาขัดขวางการนอน เทคนิคที่สอนให้คนไข้รู้สึกผ่อนคลายก่อนเข้านอน แต่ทั้งหมดนี้แก้ไขง่ายๆ ได้ด้วยคุณเอง เพราะคีย์เวิร์ดพื้นฐานในการแก้ปัญหาการนอนหลับนั้น มี 2 สิ่ง คือ ความมืดและความสงบเท่านั้นเอง
นอนหลับดีมีชัยไปกว่าครึ่ง
ที่พูดอย่างนี้ เพราะผลดีที่เกิดจากการหลับสนิทหลับสบายนั้นมีมากมาย อย่างน้อยก็ 5 ข้อต่อไปนี้
นอนหลับ เพิ่มพลังความคิดสร้างสรรค์
นักวิทยาศาสตร์พบว่าระหว่างนอนหลับ สมองจะจัดระบบความทรงจำในสมองให้แก่เรา และเมื่อตื่นนอน เราจะรู้สึกกระปรี้กระเปร่านั่น เพราะการนอนหลับอย่างเพียงพอจะทำให้สมองของเราเปี่ยมประสิทธิภาพ จดจำข้อมูลอย่างมีเป้าหมาย การนอนหลับก็เหมือนการจัดระเบียบลิ้นชัก เมื่อไอเดียดีๆ ถูกจัดการอย่างเป็นระบบความคิดสร้างสรรค์ก็ถูกนำมาใช้ได้อย่างเต็มเปี่ยม
